Toestemming
U, en u alleen, bent verantwoordelijk om toestemming te geven over de vaccinatie van uzelf of uw kind. Geen enkel vaccin mag toegediend worden zonder uw toestemming. Bij baby's volstaat de wettelijke vaccinatie tegen polio (en énkel polio) toe te dienen voor de leeftijd van 18 maanden. Voor alle andere vaccinaties is uw EXPLICIETE, SCHRIFTELIJKE toestemming nodig. Ook voor vaccinatie op school. Bij weigering is geen enkele verantwoording nodig!
Tegen wettelijk verplichte vaccinatie, zoals tegen hepatitis bij werkzaamheid of stage in een medische instelling, is helaas geen beroep mogelijk.
GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING
Theorie en praktijk verschillen soms erg veel van elkaar. Zeker, alweer, waar het vaccinaties aangaat.
Een patiënt moet altijd geïnformeerd worden over de impact van een voorgestelde behandeling, ook wat betreft mogelijke risico’s. In de praktijk gebeurt dit zelden.
Wat vaccinaties betreft, is het essentieel dat de persoon die zichzelf of zijn kind wil gaan laten vaccineren zich bewust is van alle consequenties van deze handeling. Dooddoeners als “Misschien krijgt ie wel een beetje koorts, een koortsmiddel volstaat daarvoor, liefst nog preventief” pakt geen verf. We weten al lang dat de reacties op een vaccinatie zich lang niet beperken tot wat koorts.
Een goede informatie over de mogelijke nevenwerkingen is belangrijk om meerdere redenen:
- het maakt de ouder/patiënt meer alert
- het stelt de ouder/patiënt in staat het verband te leggen tussen de inenting en de waargenomen reactie
- het laat de ouder/patiënt toe sneller en adequater in te grijpen in geval van ernstige nevenwerkingen
- het beschermt de arts-vaccinator tegen mogelijke juridische vervolging in geval van complicaties. Immers, indien de arts deze informatie niet verstrekt heeft, kan hij/zij aansprakelijk gesteld worden voor de mogelijke negatieve gevolgen, op basis van de wet op de patiëntenrechten
Natuurlijk moet die informatie dan ook aan bepaalde voorwaarden voldoen.
- De informatie moet volledig zijn. De klassieke flauwe kul van “eigenlijk geen enkel risico, enkel wat koorts” is onaanvaardbaar als “informatie”. Alle bekende nevenwerkingen en contra-indicaties moeten vermeld worden. Zelfs mogelijke alternatieven MOETEN vermeld worden.
- Deze informatie moet tijdig gegeven worden zodat de patiënt de tijd heeft deze te verwerken, en zo nodig bijkomende informatie in te winnen. Twee weken op voorhand lijkt ons een redelijke termijn. Liefst moet de informatie schriftelijk verstrekt worden.
- De bedenkingen en bijkomende vragen van de patiënt moeten voor de geplande vaccinatie kunnen besproken worden met de arts.
Enkel indien al deze punten correct doorlopen zijn, is er sprake van een 'informed consent' of geïnformeerd akkoord van de patiënt. De arts kan de patiënt vragen een formulier te ondertekenen waarin hij/zij te kennen geeft de nodige informatie ontvangen te hebben. Ook de patiënt zelf kan eisen dat zijn toestemming schriftelijk vastgelegd wordt.
Een eerder gegeven toestemming kan bovendien op elk moment ingetrokken worden.
En nogmaals: de arts die deze procedure verwaarloost stelt zich bloot aan gerechtelijke vervolging, op basis van de patiëntenrechtenwet.
In de UK heeft de General Medical Council trouwens alle artsen expliciet verplicht hun patiënten te informeren over de mogelijke nevenwerkingen van alle medicatie die ze voorschrijven. België staat dus niet alleen met zijn wetgeving.
Los van de informatieplicht blijft het belangrijk alle nevenwerkingen te doen noteren in het medisch dossier, én hiervan een afschrift te vragen (soms verdwijnen deze gegevens op 'mysterieuze' wijze uit het dossier!).